Search

Quan hệ Việt Nam - Ba Lan

1. Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam: 04/2/1950

Hai nước có quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt.

Ba Lan đã giành cho Việt Nam sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ba Lan là nước duy nhất có mặt trong cả hai Ủy ban đình chiến sau Hiệp định Geneve năm 1954 và Hiệp định Paris năm 1973. Hàng nghìn sĩ quan và cán bộ Ba Lan đã tham gia hai Ủy ban này.

Sau khi Liên Xô tan rã năm 1991, quan hệ giữa Ba Lan và Việt Nam dần lắng xuống. Chỉ đến những năm 2000, quan hệ ngoại giao giữa hai nước nồng ấm trở lại. Hai nước hợp tác chặt chẽ trong nhiều lĩnh vưc, như giáo dục, khoa học, văn hóa và kinh tế, và đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội và các Bộ ngành, địa phương và doanh nghiệp.

a) Về thương mại

Hiện Ba Lan là đối tác thương mại số một của Việt Nam tại khu vực Trung Đông Âu và Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ tư của Ba Lan ở Châu Á, kim ngạch trao đổi hàng hoá những năm qua tăng khá nhanh và chủ yếu Việt Nam xuất siêu. Thời gian qua, mặc dù chịu ảnh hưởng của đại dịch Covid 19 và cuộc chiến tranh Nga – Ucraina nhưng hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước vẫn tiếp tục duy trì đà tăng trưởng tích cực, kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam – Ba Lan đạt gần 3 tỷ USD, tăng 12% so với năm 2022. Hàng hóa xuất khẩu của hai nước ngày càng đa dạng, đáp ứng nhu cầu thị trường và thể hiện thế mạnh của mỗi quốc gia. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang Ba Lan bao gồm thủy sản, dệt may, và nông sản, trong khi Ba Lan cung cấp cho Việt Nam các sản phẩm như máy móc, thiết bị công nghiệp và công nghệ thông tin.

Bảng 1. Kim ngạch thương mại Việt Nam – Ba Lan từ 2010 đến nay

NămKim ngạch (triệu USD)
2010650
2011680
2012740
2013500
2014660
2015761
2016790
20171005
20181600
20191796
20202112
20212500
20222700

 Nguồn: Tổng Cục Hải quan

Với việc Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) đã chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2020 đã góp phần vào việc mở ra cơ hội lớn để Việt Nam và Ba Lan đẩy mạnh hợp tác thương mại, nhất là khi Ba Lan là một trong những quốc gia thành viên của Liên minh Châu Âu (EU). Cụ thể, EVFTA đã thúc đẩy tăng cường hợp tác thương mại hàng nông, lâm, thủy sản giữa hai nước, như đã được chứng minh bởi sự tăng trưởng của kim ngạch thương mại nông lâm thủy sản giữa Việt Nam và Ba Lan. Bên cạnh đó, hiệp định cũng mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam và Ba Lan tiếp cận thị trường của nhau một cách dễ dàng hơn, khai thác tiềm năng của đội ngũ doanh nghiệp Việt kiều và tận dụng lợi thế từ việc cắt giảm thuế quan để tăng cường xuất khẩu.

b) Về hợp tác đầu tư

Tính đến cuối tháng 12/2022, Ba Lan đứng thứ 35/141 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam với 29 dự án đầu tư còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 422,97 triệu USD, chiếm 0,1% tổng vốn đầu tư nước ngoài đăng ký tại Việt Nam. Quy mô dự án bình quân là 14,6 triệu USD/dự án.

Cùng với đó, Việt Nam cũng có bốn dự án cấp mới và ba dự án điều chỉnh vốn đầu tư tại Ba Lan với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt 3,61 triệu USD, xếp thứ 49/79 quốc gia và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư của Việt Nam. Các dự án của Việt Nam đầu tư sang Ba Lan thuộc lĩnh vực bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác và lĩnh vực xây dựng với tổng vốn đầu tư khoảng 8 triệu USD thuộc lĩnh vực dịch vụ và công nghiệp thực phẩm, tiêu biểu là dự án của Vinamilk trị giá 3 triệu USD.

Các dự án FDI của Ba Lan đầu tư vào Việt Nam chủ yếu là các dự án 100% vốn nước ngoài, tập trung trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, công nghiệp chế biến chế tạo và thông tin truyền thông.

Ba Lan đã đào tạo cho Việt Nam trên 4000 sinh viên và cán bộ khoa học; trên 3500 công nhân học nghề, chủ yếu trong ngành than, đóng tầu. Tính từ năm 2012 đến nay, Ba Lan đã nhận đào tạo cho Việt Nam 141 suất đại học và trên đại học miễn phí. Nhân chuyến thăm của Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda (11/2017), hai bên đã ký Thỏa thuận giáo dục mới, trong đó nhất trí tăng số lượng học bổng lên 20 suất/1 năm: Ba Lan cấp cho ta 20 suất học bổng đại học và trên đại học; ta tiếp nhận 20 sinh viên Bạn sang thực tập (trong 10 tháng). Từ tháng 02/2019, Ba Lan đã mở khóa học tiếng Ba Lan tại Trường Đại học Hà Nội.

Ba Lan đã rút khỏi Hiệp định đa phương về công nhận tương đương học vị đại học, sau đại học, khoa học, học hàm ký tại Praha năm 1972. Ta mong muốn thỏa thuận với Ba Lan về vấn đề công nhận bằng cấp lẫn nhau cũng như mở rộng diện đào tạo trả tiền.

Trong nhiều năm, Ba Lan đã giúp ta đào tạo cán bộ, trùng tu các di tích cung Vua ở Huế, Tháp Chàm ở Hội An, địa đạo Củ Chi… Năm 2008, trong khuôn khổ ODA, Ba Lan đã viện trợ 150.000 Euro cho trường PTTH Việt – Ba.

Việt Nam và Ba Lan đã ký Bản ghi nhớ hợp tác quốc phòng năm 2010. Từ năm 2010 đến nay, doanh nghiệp quốc phòng 2 nước đã ký được 6 hợp đồng trị giá 37 triệu USD. Hai bên thường xuyên trao đổi đoàn, Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh thăm Ba Lan tháng 8/2013, Bộ trưởng Quốc phòng Ba Lan thăm Việt Nam tháng 8/2014. Tháng 10/2010, Ba Lan cử Tùy viên Quốc phòng thường trú tại Hà Nội. Tháng 9/2014, ta đã cử Tùy viên Quốc phòng thường trú ở Ba Lan. Tháng 09/2015, theo đơn đặt hàng của Hải quân Việt Nam, công ty Marine Projects của Ba Lan đã đóng tàu buồm mang tên Lê Quý Đôn phục vụ công tác huấn luyện tại Học viện Hải quân Nha Trang.

Bảng 2. Tổng hợp trao đổi đoàn cấp cao Việt Nam – Ba Lan

NămĐoàn raĐoàn vào
1992Bộ trưởng Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cầm
1994Phó Thủ tướng Trần Đức LươngPhó Thủ tướng Ba Lan
1995Phó Chủ tịch Quốc hội Đặng Quân Thụy
1996Chủ tịch Thượng viện Ba Lan
1997Thủ tướng Võ Văn Kiệt
1999Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn YểuTổng thống A. Cờ-va-xnhép-xki
2003Chủ tịch nước Trần Đức LươngChủ tịch Thượng viện Ba Lan
2005Thủ tướng M. Ben-ca
2007Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
2008Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên
2009Bộ trưởng Ngoại giao Ra-đô-xoáp Xi-co-rờ-xki
2010Thủ tướng Đô-nan Tút-xcơ
2013Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh HùngPhó Chủ tịch Hạ viện I-ê-dư Ven-đê-lích
Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang
Bộ trưởng Quốc phòng Phùng Quang Thanh
2014Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình MinhBộ trưởng Quốc phòng Tô-mát Si-ê-mô-nhi-ắc
Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường Nguyễn Minh Quang
2016Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc ThịnhQuốc vụ khanh phụ trách đối ngoại Văn phòng Tổng thống
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu
2017Tổng thống An-đờ-giây Đu-đa
2018Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình
2022Trưởng Ban Dân vận Trung ương Bùi Thị Minh Hoài
2023Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Cộng hoà Ba Lan Zbigniew Rau